On yıldır süren bir iç savaşın içinde olan Husiler, saldırılarının İsrail’in Gazze’ye yönelik savaşına karşı olduğunu söylüyor.
Husilerin Kızıldeniz’deki gemilere haftalarca süren saldırılarının ardından ABD ve İngiltere, buna karşılık olarak Yemen’e askeri saldırılar başlattı ve Husiler bunu “barbarca” olarak nitelendirdi.
Husiler, merkezi Yemen’de bulunan İran bağlantılı bir grup ve saldırılarının İsrail’in Gazze’ye yönelik bombardımanına ve uluslararası toplumun buna son vermedeki başarısızlığına bir tepki olduğunu söylüyorlar.
Husiler öncelikle İsrail bağlantılı gemileri hedef aldı ve Aralık ayında ABD, ticari trafiği saldırılardan korumak için çok taraflı bir koalisyon kurdu. Pentagon’a göre bu gücün şu anda 20’den fazla ülkesi var.
Peki bu tırmanışın merkezinde yer alan Yemenli savaşçılar kimler?
Husiler kimlerdir?
Ensar Allah (Allah’ın destekçileri) olarak da bilinen Husiler, başkent Sanaa ile Suudi Arabistan’a yakın bazı batı ve kuzey bölgeleri de dahil olmak üzere Yemen’in büyük bölümünü kontrol eden silahlı bir gruptur.
Husiler 1990’larda ortaya çıktı, ancak 2014’te grubun Yemen hükümetine karşı isyan etmesi ve hükümetin istifa etmesine ve felç edici bir insani krize yol açmasıyla ön plana çıktı.
Grup daha sonra İran’ın desteğiyle Suudi Arabistan liderliğindeki askeri koalisyona karşı yıllarca savaştı. Savaşan iki taraf da defalarca barış görüşmeleri yapmaya çalıştı.
Ancak analistler Şii grubun İran’ın vekili olarak görülmemesi gerektiğini söylüyor. Kendi tabanı, kendi çıkarları ve kendi tutkuları var.
Yemen’deki iç savaşın durumu nedir?
Yemen, Husilerin ülkenin bazı kısımlarında kontrolü elinde tutmasıyla on yıldır süren bir iç savaşın içinde bulunuyor. Grup, Suudi Arabistan ile ateşkes görüşmelerinde bulunuyorken, Yemen’in resmi hükümeti Aden’de bulunuyor ve Başkan Reşad el-Alimi tarafından yönetiliyor.
Al-Alimi, ülkenin sürgündeki cumhurbaşkanı Abd-Rabbu Mansour Hadi’nin iktidarı kendisine devretmesi sonrasında 2022’de göreve geldi. Hadi ile Husiler arasındaki ilişkiler özellikle gergindi.
Yemen’deki iç savaş, ülkeyi Mart 2023’te Birleşmiş Milletler’in “dünyanın en kötü insani krizi” olarak adlandırdığı krize sürükledi.
BM’ye göre tahminen 21,6 milyon insan veya Yemen nüfusunun üçte ikisi “insani yardıma ve koruma hizmetlerine ciddi şekilde ihtiyaç duyuyor”.
Ancak Husiler ile askeri koalisyon arasındaki çatışmalar geçen yıl büyük ölçüde azaldı. 2023’te Yemenli isyancılar ve hükümet güçleri de üç gün içinde yaklaşık 800 mahkumu takas etti.
Husiler, kalıcı bir ateşkes müzakeresi için Suudi yetkililerle Umman’ın arabuluculuğunda görüşmelerde bulunuyor. Suudi Arabistan’ın da 2023’te İran’la ilişkilerini yeniden kurması, Yemen barış sürecine dair umutları artırdı.
Husiler neden Kızıldeniz gemilerine saldırıyor?
Husiler, potansiyel İsrail bağlantısı olan ticari ve askeri gemilere yönelik saldırılarının öncelikle Tel Aviv’e Gazze’deki savaşını sona erdirmesi için baskı yapmayı amaçladığını söylüyor. Grup, 18 Kasım’da, o zamandan beri Yemenliler için turistik bir cazibe merkezi haline getirdikleri Galaxy Leader adlı kargo gemisini ele geçirdi.
“Herkese şunu vurguladık” [the Houthi] Husilerin baş müzakerecisi ve sözcüsü Muhammed Abdulsalam Aralık ayında El Cezire’ye verdiği demeçte, operasyonların Gazze Şeridi’ndeki Filistin halkını desteklemek olduğunu ve saldırı ve kuşatma karşısında kayıtsız kalamayacağımızı söyledi.
Husiler, Perşembe günü ABD ve İngiltere’nin Yemen’e saldırmasından sonra bile İsrail’e bağlı gemilere saldırmaya devam edeceklerini söyledi.
Abdulsalam internette şöyle yazdı: “Yemen’i Filistin ve Gazze’yi desteklemekten caydıracaklarını düşünüyorlarsa yanılıyorlardı.” Grubun “hedeflemesi İsrail gemilerini veya işgal altındaki Filistin limanlarına giden gemileri etkilemeye devam edecek” diye yazdı.
Grup ayrıca İsrail’den Gazze’ye insani yardımın artırılmasına izin verilmesini talep ediyor.
Ancak analistler, saldırıların Husilere başka şekillerde de yardımcı olduğunu söylüyor. Yemen’de ise grup, Gazze halkına verilen halk desteğinden yararlanarak işe alımlarda keskin bir artış gördü. Saldırılar ve ABD gibi büyük güçlerin tepkisi, diğer ülkeleri ve hükümetleri de kendileriyle müzakere etmeye zorluyor ve uluslararası alanda resmi olarak Yemen hükümeti olarak tanınmadıkları bir dönemde onlara fiili meşruiyet kazandırıyor.
Kızıldeniz ve Süveyş Kanalı dünyadaki konteyner gemisi trafiğinin yüzde 30’unu oluşturuyor ve saldırıların başlamasından bu yana birçok nakliye şirketi, gemilerini bunun yerine Afrika’ya yönlendireceklerini söyledi.
Son gerginlik Yemen’in kırılgan barışını etkileyecek mi?
Analistler, özellikle on yıl süren savaşın ardından ateşkes görüşmelerinin ivme kazandığı bir dönemde, Husilerin Kızıldeniz gemilerine yönelik saldırılarının Yemen’deki barışı tehdit edebileceğini söylüyor.
BM, Aralık ayının sonlarında müzakerelerde ciddi ilerleme kaydedildiğini duyurdu ancak uzmanlar, Husilerin Kızıldeniz’deki faaliyetlerinin nihai anlaşmayı bozabileceği konusunda uyardı. Saldırıların ABD’nin askeri tepkisini tetikleyebileceğini ve bunun da “kırılgan ateşkes koşullarını çözebileceğini” açıkladılar.
Bazı analistler ayrıca Husilerin, artan istihdam nedeniyle artan sayılarını hedeflerini genişletmek için kullanma eğiliminde olabileceğinden korkuyor. Son haftalarda Husiler, uluslararası alanda tanınan Yemen hükümetinin son kalesi Marib çevresine 50.000 asker konuşlandırdı.
Ancak diğer analistler, Husilerin Suudi Arabistan’la daha yakın ilişkiler arayışına girebileceğini, bunun da onları Yemen’de gerilimi tırmandıracak herhangi bir eylemden alıkoyabilecek bir faktör olduğuna dikkat çekiyor.
