Güney Londra’nın Croydon kasabasının alışveriş caddelerinde ve konut bölgelerinde, bir zamanlar terk edilmiş olan bazı binalar yavaş yavaş yeniden canlanıyor.
Eski bir okulda, dökülen duvarlara yeni bir kat boya uygulanıyor ve çamaşırlar kuruması için ipe asılıyor. Kullanılmayan bir gençlik merkezinde, spor salonuna dönüştürülmüş yatakhanede kahkahalar var ve ovulmuş mutfak tezgahını mor çiçeklerle dolu bir vazo süslüyor.
Bir gecekondu grubu olan Reclaim Croydon kolektifi, bozulan konut piyasasına toplum temelli bir çözüm sağladığını söyleyerek, evsizlere yatak sağlamak için kullanılmayan ticari binaları devraldı.
Gençlik merkezinin Leaf ismini kullanan yeni sakinlerinden biri Reuters’a yaptığı açıklamada, “Hükümet evsiz insanları yüzüstü bırakıyor” dedi.
Britanya uzun süredir yeterli konuttan yoksundu, ancak son beş yılda İngiltere’de özel kiralarda yaşanan yüzde 22’lik artış, giderek artan sayıda insanın yaşayacak bir yer bulmakta zorlanmasına neden oldu. Konut, anketörlerin Perşembe günkü genel seçimler öncesinde seçmenler için en önemli konu olarak rapor ettiği ilk beş konu arasında düzenli olarak yer alıyor.
Yüksek kiralar ve uygun olmayan ev fiyatları, 20’li veya 30’lu yaşlarındaki insanların hâlâ ebeveynleriyle aynı evde veya ev paylaşımında yaşaması anlamına geliyor. Resmi rakamlar, en vahim durumda sokaklarda ve boş binalarda uyuyanların sayısının giderek arttığını gösteriyor.
Yapılan araştırmalar etnik azınlıkların orantısız bir şekilde etkilendiğini ortaya koyuyor. Evsizlik Etki Merkezi adlı yardım kuruluşunun 2022’de yayınladığı bir rapora göre, İngiltere’de siyahi insanların evsiz kalma olasılığı beyaz insanlara göre üç kat daha fazla.
Hem Başbakan Rishi Sunak’ın Muhafazakarları hem de ana muhalefetteki İşçi Partisi, daha fazla konut inşa ederek konut krizini çözme sözü verdi.
Konut kampanyacıları uzun zamandır, daha ucuz ve daha hızlı bir çözüm olarak yerel konseylerin İngiltere’deki yaklaşık 700.000 boş evden bazılarını kullanması gerektiğini savundu.
Action on Empty Homes adlı yardım kuruluşunun kampanya yöneticisi Chris Bailey, Reuters’a yaptığı açıklamada, “Teorik olarak barındırma yükümlülüğü olan kişiler için geçici konaklama bütçelerinin kendilerini iflasa sürüklediğini söyleyen belediyelerin sayısının giderek arttığını görüyoruz.” dedi.
Hükümet verilerine göre, yüksek apartman ve ofis bloklarının bulunduğu büyük, yerleşik bir kasaba olan Croydon’da Ekim 2023’te yaklaşık 4.000 kullanılmayan mülk bulunuyordu.
Ana alışveriş caddelerinde, indirim mağazaları ve hareketli bir pazarın arasında kepenkleri indirilmiş işletmeler ve kapanış indirimlerini duyuran posterler yer alıyor.
Reclaim Croydon organizatörlerinden 28 yaşındaki Alex, grubun geçen yıl kurulduğundan bu yana yaklaşık 30 binayı yenilediğini ve 100’den fazla kişiye ev sağladığını söyledi.
Grup, öncelikle binaların boş olduğundan ve akan su ve elektrik gibi temel ihtiyaçların bulunduğundan emin oluyor, dedi. Daha sonra, duş ve mutfak takmak, sızıntıları gidermek ve küfü temizlemek gibi yaşanabilir hale getirmek için onarımlar gerçekleştiriyor.
Binalarda yaşayan insanlar farklı kökenlerden geliyor. Bazıları sokaklardan kaçmaya çalışıyor, bazıları ise farklı geçici barınma yerlerinde yaşamanın getirdiği kargaşadan kaçmaya çalışıyor.
Alex, “İngiltere’de birçok insan evsizlik belirsizliğinde sıkışıp kaldı ve bizimle kalmayı tercih ediyor” dedi.
Britanya’da yüzlerce yıldır bir işgal kültürü var. II. Dünya Savaşı’ndan sonra birçok asker ve aileleri boş askeri üslere taşındı. 1970’lerde, anarşistlerin protesto eylemleriyle binaları ele geçirmesiyle hareket politik bir boyut kazandı.
2012’den beri konut binalarında işgal etmek yasadışıdır. Ancak ticari işgal, herhangi bir hasar verilmediği ve işgalcilerin mahkeme tarafından emredildiğinde ayrılmaları koşuluyla cezai bir suç değildir.
İngiliz Ev Sahipleri Derneği, ticari binalardaki gecekondulaşmanın Aralık 2021’den bu yana neredeyse yüzde 300 arttığını tahmin ediyor ve derneğin başkanı Sajjad Ahmad, bunu gecekondulardan ziyade hükümet politikalarına bağlıyor.
Hükümet, 2017’de İngiltere’de 2020’lerin ortalarına kadar uygun fiyatlılık sıkıntısını gidermek için yılda 300.000 yeni eve ihtiyaç duyulduğunu söyledi. O zamandan beri, her yıl ortalama 250.000’den az ev inşa edildi. Bazı ev sahipleri ayrıca artan değerlemelerden faydalanarak mülkleri boş bırakmaktan mutluluk duydu.
