Batı, İsrail’in Gazze’deki zulmünü destekleyerek, İsrail’in güvenilirliğinden geriye kalanları da parçaladı ve götürdüğünü iddia ettiği ‘kurallara dayalı’ dünya düzenini geri dönüşü olmayan bir noktaya getirdi.
Güney Afrika’nın Uluslararası Adalet Divanı’nda İsrail’in Soykırım Sözleşmesi’ni ihlal ettiği iddiasıyla açtığı dava, nasıl sonuçlanırsa sonuçlansın tarihe geçecektir. Bu, ya haydut bir devleti uluslararası hukukun tekrarlanan ve uzun süredir devam eden ihlallerinden sorumlu tutmanın ilk adımı olarak hatırlanacak; ya da işlevsiz, Batı liderliğindeki uluslararası sistemin son, ölmekte olan nefesi olarak.
Çünkü Batılı hükümetlerin (ve bir bütün olarak Batılı siyasi elitlerin) ikiyüzlülüğü, sonunda, sözde “kurallara dayalı dünya düzeni”ni geri dönüşü olmayan bir noktaya getirdi. İsrail’in Gazze’deki soykırım saldırısına Batı’nın tam gaz verdiği destek, Batı’nın insan hakları ve uluslararası hukuk konusundaki çifte standartlarını gerçek anlamda ortaya çıkardı. Geriye dönüş yok ve Batı’nın tek suçu kendi kibri.
İsrail’in Gazze’de işlediği savaş suçları ve insanlığa karşı suçların sayısı, akıllı telefona erişimi olan herkes için gün ışığı kadar açıktır. Sosyal medya, bombalanan hastane ve okulların video klipleriyle, yıkılan binaların altından çocuklarının cansız bedenlerini çıkaran babaların, bebeklerinin cesetleri üzerinde ağlayan annelerin görüntüleri ile dolup taşıyor. Ancak yine de Batılı hükümetlerin tepkisi – görünüşte sınırsız askeri ve siyasi desteğin yanı sıra – İsrail’e yönelik her türlü eleştiriyi anti-Semitizm olarak etiketlemek ve Filistin halkıyla her türlü dayanışma ifadesini doğrudan yasaklamaya çalışmak oldu.
Bu baskıya rağmen her gün onbinlerce insan sokaklara çıkıyor ve İsrail’in zulmüne ve Batı’nın suç ortaklığına duydukları tiksintiyi dile getiriyor. Bir miktar güvenilirlik kazanmak için çaresiz kalan Batılı hükümetler (ABD dahil) son zamanlarda İsrail saldırılarını marjinal olarak eleştirmeye başladı. Ancak henüz çok az, çok geç. Batının güvenilirliği geri dönülemez biçimde parçalandı.
Elbette Batının ikiyüzlülüğü yeni bir şey değil. Batılı hükümetlere göre, dünya Rusya’nın saldırganlığı karşısında ayağa kalkmalı ama İsrail’in vahşeti ve uluslararası normları hiçe saymasından da son derece memnun olmalı. Rus işgal güçlerine molotof kokteyli atan Ukraynalılar kahramanlar ve özgürlük savaşçılarıyken, İsrail’in apartheid rejimine karşı sesini yükseltmeye cesaret eden Filistinliler (ve diğerleri) teröristtir. Ukrayna’dan gelen beyaz tenli mülteciler memnuniyetle karşılanırken, Orta Doğu, Asya ve Afrika’daki (çoğu Batı’nın arkasında olduğu) çatışmalardan gelen siyah ve kahverengi tenli mülteciler Akdeniz’in dibine batabilir. Batının tutumu gerçekten şuydu: Kurallar sana göre, bana göre değil.
Batı’nın Çin’e yönelik tutumu da aynı samimiyetsizliği gösteriyor. Çin, tepeden tırnağa silahlı Amerikan ve müttefik askeri üsleri tarafından neredeyse kuşatılmış durumda. Yine de suçlu olan Çin’dir… ne? Herhangi bir somut ihlale işaret edemeyen Batılı hükümetler ve medya, Çin’i yalnızca “artan iddialılıkla”, yani Batı hegemonik düzeninde kendisine tahsis edilen boyun eğdirme yerini bilmemekle suçlayabilir.
Uluslararası adalet iğrenç bir şakaya dönüştü. Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) etkili bir şekilde çalışsaydı, İsrailli liderler biz konuşurken bile yargılanıyor olurdu ve Güney Afrika’nın UAD’ye başvurmasına gerek kalmazdı. Ancak şu anki haliyle ICC, Afrikalıları yalnızca Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline ilişkin soruşturmanın başlamasından bir haftadan kısa bir süre sonra soruşturma başlatılacağını duyurduğu 2022 yılına kadar suçladı. ICC, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de dahil olmak üzere bir yıldan kısa bir süre içinde iddianameler yayınladı. Buna karşılık, ICC’nin Filistin’deki durumla ilgili bir soruşturma başlatması altı yıldan fazla sürdü ve yıllar sonra bile şimdi bile anlamlı bir adım atılmadı. İsrail, Gazze halkına yönelik şiddet çılgınlığını sürdürürken, İngiltere’nin ICC Başsavcısı Karim Khan İsrail’i ziyaret ederek Hamas’ın suçlarının soruşturulması gerektiğini vurgularken, İsrail suçlarına karşı yumuşak davrandı. Pek çok sivil toplum örgütünün onun görevden alınması için çağrıda bulunmasına şaşmamalı.
Elbette Batının ikiyüzlülüğü yeni bir şey değil. Başlangıçtan itibaren, uluslararası hukuk normlarının yalnızca sözde “uygar” -beyaz olarak okunan- halklara uygulanması amaçlanmıştı. Vahşiler sayılmazdı ve güçlü Batılı devletler onlara istediklerini yapabilirdi ve yaptı da. Yerliler kesinlikle toprağa ya da doğal kaynaklara “sahip” değildi ve sömürgeci güçler bunları diledikleri gibi çalmakta ve sömürmekte özgürdü. Siyonizm aynı zamanda bu tür ırkçı tutumlar üzerine de kurulmuştur; bu tutumlar bugüne kadar İsrail politikalarının merkezinde kalmıştır.
Bu çifte standartlar, tüm halkların kendi siyasi sistemlerini seçme ve kendi doğal kaynaklarını kontrol etme temel hakkı olan ulusal kendi kaderini tayin hakkı konusunda açıkça görülmektedir. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra ABD Başkanı Woodrow Wilson, kendi kaderini tayin hakkının yeni dünya düzeninin yol gösterici ilkesi olmasında ısrar etti – ama elbette bu yalnızca Avrupalılar için. Filistinliler ve diğer Arap halkları sömürgeciliğin canlı ve iyi durumda olduğunu zor yoldan öğrendiler: “Henüz kendi başlarına ayakta duramayan halklar” için sömürge yönetimini meşrulaştıran Milletler Cemiyeti Mandalarına tabiydiler. Birleşmiş Milletler Şartı ayrıca, Cemiyet’in Yetkilerine benzer şekilde Vesayetle ilgili hükümler de içeriyordu.
Asya ve Afrika’daki bağımsızlık savaşları buna son verdi. Bağımsızlığını yeni kazanan ülkeler, kendi kaderini tayin hakkının herkes için bir hak haline getirilmesini başarıyla talep ettiler. 1966’da kabul edilen insan haklarına ilişkin iki uluslararası sözleşmenin her ikisi de ortak 1. Maddesinde tüm halkların kendi kaderini tayin etme hakkını şart koşarak, diğer herhangi bir insan hakkının yalnızca siyasi ve ekonomik kendi kaderini tayin hakkıyla anlamlı olabileceğini açıkça ortaya koyuyor.
Kendi kaderini tayin hakkı tartışması daha da ileri giderek Batılı hükümetleri üzdü. BM Genel Kurulu, sömürge yönetimine karşı silahlı mücadelenin (Filistin halkınınki dahil) meşru olduğunu defalarca ifade etti. 1977 Cenevre Sözleşmeleri’nin savaş hukukuna ilişkin Ek Protokolü de sömürgeci ve ırkçı rejimlere karşı mücadelenin geçerli olduğunu belirtiyordu. Uluslararası hukuk kesinlikle doğru yönde gelişmiştir.
Yine de uluslararası hukuku uygulayacak sistemler zayıf kalıyor. Bu tasarım gereğidir ve ABD ve İsrail’de gördüğümüz gibi, güçlü ülkelerin ceza almadan hareket etmesine ve himayesindekileri korumasına olanak tanır. UAD, İsrail’in şiddetini durdurması için geçici bir emir çıkarsa ve yıllar sonra İsrail’i soykırımdan suçlu bulsa bile, herhangi bir yaptırım olmaksızın İsrail bu kararları görmezden gelebilir (ve muhtemelen de görmezden gelecektir). Bu kesinlikle mevcut dünya düzeninin sonu olacaktır, çünkü adaletin her türlü görünümü çökecektir.
Uluslararası hukukun uygulanması BM Güvenlik Konseyi’nin elindedir, ancak 1945’te kazanan tarafta yer alan beş ülkeye yönelik veto haklarıyla bu organ, görevini yerine getirme konusunda yetersiz olduğunu defalarca kanıtlamıştır. Genel Kurulun herhangi bir yaptırım yetkisi yoktur. Ve BM, ICC ve diğer birçok uluslararası kuruluş sürekli olarak yetersiz finansmana sahip; bu da büyük ölçüde devletlerden gelen gönüllü katkılara bağlı oldukları anlamına geliyor. Bu da onları zengin ve güçlülerin, diğer bir deyişle varlıklı Batılı ülkelerin aşırı etkisine karşı savunmasız hale getiriyor.
Daha temel düzeyde, bu uluslararası kurumlar temsili değildir. Sivil toplum kuruluşları tartışmaların çoğuna katkıda bulunabilse de, Gazze örneğinde gördüğümüz gibi, görünürde demokrasilerin hükümetleri bile karar alma sürecinde söz sahibi değil. onların halkının.
İsrail saldırganlığı ve sömürgeciliği durdurulmalı ve soykırımın suç ortağı olan Batılı liderler de dahil olmak üzere Filistin’deki insan hakları ihlalcileri hesap vermeli. Ancak burada durmamalıyız. Uluslararası kurumlarda devrimci bir reform talep etmeliyiz. Bunların gerçekten demokratik ve eşitlikçi hale getirilmesi gerekiyor. Çoğunlukla zengin ve güçlü çıkarların cebinde olan hükümetler değil, sivil toplum örgütleri ve diğer demokratik temsil biçimleri aracılığıyla halkın sesini yansıtmalıdırlar.
Herkes için adaleti ve eşit hakları sağlayacak bir dünya düzeni yaratmak kolay olmayacak. Bu, hükümetler ve uluslararası kuruluşlar üzerinde değişim için baskı oluşturarak küresel vatandaşların sürekli çaba göstermesini gerektirecektir. Ancak “bir daha asla”nın gerçeğe dönüşmesini sağlamanın tek yolu budur.
Bu makalede ifade edilen görüşler yazara aittir ve Al Jazeera’nin editoryal duruşunu yansıtmayabilir.
